Onder de titel ‘Adding life to years’ verscheen een interessante shortpaper over de kwaliteit van leven van mensen met dementie die langdurige zorg ontvangen. Dit stuk is van de hand van Dr. Hanneke C. Beerens, zij heeft een achtergrond als verpleegkundige en gezondheidswetenschapper en startte in 2011 met haar promotieonderzoek. Ze promoveerde in 2016 cum laude aan de Universiteit van Maastricht. Haar proefschrift is verkrijgbaar via www.academischewerkplaatsouderenzorg.nl/hanneke-beerens-dr-cum-laude. Correspondentieadres hanneke.beerens@operaconsultancy.nl.

In Nederland is dementiezorg een prioriteit geworden vanwege de intensieve zorg die nodig is. Dr. Beerens kwam tot een aantal belangrijke conclusies:

Kwaliteit van leven gaat niet automatisch achteruit naarmate dementie vordert. Mensen met dementie blijken zich aan te kunnen passen aan hun veranderende leven en gaan nieuwe aspecten van hun leven als belangrijk ervaren. Mensen met dementie blijken tot in een laat stadium van hun ziekte zelf aan te kunnen geven hoe zij verschillende aspecten van hun leven beoordelen. De naasten van deze groep onderschatten het belang van hun financiële situatie en nuttig zijn voor de kwaliteit van leven. Stemming en depressieve symptomen bleken de belangrijkste voorspelers voor kwaliteit van leven: hoe slechter de stemming of hoe meer depressieve symptomen, hoe lager de kwaliteit van leven.

Verder bleek een positieve stemming geassocieerd met sociale interactie en het (buiten) uitvoeren van activiteiten. De relatie tussen kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven is niet eenduidig. Ook al zijn de indicatoren voor kwaliteit van zorg die voor dit proefschrift werden gebruikt algemeen geaccepteerd, er werden nauwelijks verbanden gevonden met kwaliteit van leven. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat indicatoren voor kwaliteit van zorg voornamelijk aspecten gerelateerd aan fysieke zorgverlening bevatten en de interpersoonlijke aspecten van zorgverlening NIET in ogenschouw nemen. Dit terwijl persoonsgerichtheid, vriendelijkheid en sociale relaties in de loop der jaren ook opgemerkt werden als essentiële aspecten van zorgverlening.

Het identificeren van persoonlijke behoeften en hierover praten met mensen met dementie en hun familieleden is essentieel. Het herkennen van behoeften en mogelijke oorzaken van onbegrepen gedrag vraagt expertise. Hoger opgeleid personeel moet daarom niet alleen in managementlagen van een organisatie worden ingezet maar juist op de werkvloer.

Geheugenklachten zijn vaak een van de eerste symptomen van dementie. Deze klachten zijn veel erger dan gewone vergeetachtigheid. Het kortetermijngeheugen is gestoord; gebeurtenissen van kortgeleden herinnert men zich maar moeilijk. Het opnemen van nieuwe informatie gaat steeds slechter.  Herinneringen van vroeger blijven langer aanwezig. Iemand met dementie kan vaak nog veel vertellen over gebeurtenissen in zijn jeugd. Voor ons is dit daarom een belangrijk gespreksonderwerp bij cliënten met beginnende dementie. Praten over vroeger geeft vreugde en verlaagt stress; in jargon heet dit ‘belevingsgerichte zorg’.

Inmiddels hebben wij veel bijzondere verhalen gehoord; allemaal kleine juweeltjes. Over vaders die bij nacht en ontij hun bed uit moesten om een brand te gaan blussen. Over zusjes en broertjes en hoe ze hun rol in het gezin hadden. Over de sobere hoed die ze hadden uitgezocht voor hun trouwerij omdat de oorlog net voorbij was. Over anonieme liefdesbriefjes die tijdens schooltijd tussen de fietsbel werden gestoken. Door deze verhalen leren we de cliënt goed kennen waardoor we de zorg perfect kunnen laten aansluiten op cliënt’s persoonlijkheid. Zowel voor de cliënt als voor ons is dit zeer waardevol.

Overigens is dementie een chronische, progressieve en onomkeerbare aandoening. Maar de symptomen van dementie zijn te verlichten met medicatie, activiteiten, beweging, muziek, creatieve therapie en een omgeving waarin de cliënt zich veilig en gezien voelt. Een cliënt die niet goed in zijn of haar vel zit is een signaal om op zoek te gaan naar knelpunten. Want het is onze plicht om deze op te lossen.

In onze praktijk merken wij regelmatig dat ouderen veel te lang wachten met het inschakelen van ondersteuning. Ondanks het feit dat kinderen of mantelzorg het onderwerp blijven aankaarten, is het een enorme drempel om daadwerkelijk te starten. Vaak is er al sprake van reguliere thuiszorg die medicijnen aanbiedt en helpt bij wassen en aankleden. Maar dan blijft er nog genoeg over:
 
Dagelijks functioneren
Voor jezelf zorgen, (nieuwe) grenzen kennen, omgaan met tijd, hulp kunnen vragen.
 
Het lichaam
Gezondheid, fitheid, pijn, slapen, eten, conditie, bewegen.
 
Sociale contacten
Steun, erbij horen, zinvolle dingen doen, interesse in de maatschappij.
 
Mentaal welbevinden
Onthouden, communiceren, concentreren, vrolijk zijn, omgaan met verandering, gevoel van controle.
 
Kwaliteit van leven
Balans, genieten, geluk, veiligheid.
 
Zingeving
Zinvol leven, idealen, levenslust, blijven leren, vertrouwen, acceptatie, dankbaarheid.
 
Kwaliteit van leven wordt vaak sluipenderwijs minder en de oudere accepteert dit omdat men zich niet ‘afhankelijk’ wil voelen. Graag gaan wij met de cliënt en eventuele familie en mantelzorg het gesprek aan om te luisteren naar de wensen en zorgen die zij hebben over ondersteuning. Op het moment dat wij daadwerkelijk met een cliënt gaan werken gaat de acceptatie altijd snel. De cliënt ervaart dat  hij/zijzelf nog steeds de regie heeft en de reactie is bijna altijd: ‘Dit had ik jaren eerder moeten doen’.
 
Wanneer wij in een vroeger stadium worden ingeschakeld is er meer ruimte voor preventie op alle gebieden: medicatietrouw, voeding, beweging, ontspanning en algemeen welzijn. Dit vertaalt zich direct in een cliënt die zowel geestelijk als lichamelijk beter in zijn vel zit. Bovendien hebben wij minder tijd nodig om de cliënt te ondersteunen waardoor de kosten lager zijn. En op het moment dat er opgeschaald moet worden, bijvoorbeeld vanwege een ziekenhuistraject of het uitvallen van een vaste mantelzorger, dan kent de cliënt ons inmiddels zo goed dat er vertrouwen is en de cliënt zich snel aanpast aan de nieuwe situatie.
 
Om topzorg te kunnen leveren willen wij de tijd nemen om de cliënt vertrouwd te laten raken met ons en andersom. De eerste kennismaking is vaak in aanwezigheid van kinderen of mantelzorg. De tweede keer is met de cliënt alleen. Hierna wordt door alle partijen beoordeeld of er een ‘klik’ is en of er een vervolgafspraak kan worden gemaakt. En wellicht het allerbelangrijkste: wij werken met één vaste ‘Gezellin’ en één vaste back-up per cliënt.  
 
Per jaar bezoeken wij meerdere congressen op het gebied van ouderenzorg omdat wij op de hoogte willen zijn van de nieuwste inzichten en ontwikkelingen. Stilstand is immers achteruitgang. Wanneer wij de zorg op ons nemen kunnen wij bovendien alle betrokkenen informeren over hoe het met de cliënt gaat en wat we precies hebben gedaan via ons vernuftige Elektronisch Cliënt Dossier. Dit systeem draait op een server in een datacentrum dat  ISO 27001 & 9001 gecertificeerd is; uw privacy is gewaarborgd.

Belt u ons gerust eens op voor een vrijblijvende kennismaking. We stellen ons graag aan u voor!

De kop is eraf... Het jaar 2018 is begonnen en vandaag, mijn eerste werkdag van het nieuwe jaar betekende dat koffie met een fortune cookie; een chinees gelukskoekje
gemaakt van meel, suiker, vanille en olie, met binnenin een papiertje. Op dit papiertje staat doorgaans een filosofische uitspraak of een vrij algemene toekomstvoorspelling (zoals in een horoscoop). In mijn geval luidde de boodschap 'Waar je naar verlangt, komt dichterbij'. Een geruststellende gedachte, immers, dan heb je opeens weer het gevoel dat je op het goede spoor zit...

Ook de Chinezen noemen de koekjes "Fortune Cookies". Er bestaat niet echt een Chinees woord voor het fenomeen. De koekjes zijn ook niet echt bekend in China zelf. De grootste producent van gelukskoekjes is het New Yorkse bedrijf Wonton Food, ze produceren zo'n 4,5 miljoen gelukskoekjes per jaar.

In de Verenigde Staten en Canada worden gelukskoekjes vaak als toetje geserveerd in Chinese restaurants, of meegeleverd met maaltijden die worden gehaald bij een afhaalchinees. De koekjes zijn in een dusdanige vorm gebakken, dat ze makkelijk opengebroken kunnen worden om het papiertje eruit te halen. De exacte oorsprong van gelukskoekjes is niet bekend, maar verschillende groepen immigranten in Californië beweren het fenomeen te hebben geïntroduceerd in de vroege 20e eeuw. Het recept zou gebaseerd zijn op de Japanse senbei.[1] Opvallend is dat inderdaad veel van de immigranten die beweren de gelukskoekjes te hebben bedacht Japanners zijn. Hoewel de koekjes zelf een relatief nieuwe vinding zijn, zou het idee voor koekjes met papiertjes erin ergens in het China van de 14e eeuw liggen. Volgens een legende zou een Chinees die in opstand wilde komen tegen de Mongoolse overheersing in het geheim een opstand hebben gepland, door via berichtjes verstopt in maancake mensen aan te sporen zich te verzetten tegen de Mongolen. Een koekje als daad van verzet. Een koekje van eigen deeg.

Veel inspiratie in 2018 gewenst <3 !

                                                         Met dank aan Wikipedia